Wydano Debiana 13 trixie

9. sierpnia 2025r

Po dwóch latach, miesiącu i 30 dniach rozwoju, projekt Debian z dumą prezentuje nowe wydanie stabilne w wersji 13 o nazwie kodowej trixie. trixie będzie wspierana przez następnych 5 lat dzięki wspólnym wysiłkom Zespołu Bezpieczeństwa Debiana oraz zespołu Przedłużonego Wsparcia Debiana.

Debian 13 trixie dostarcza wielu środowisk graficznych, takich jak:

Spośród ogólnej liczby 69 830 pakietów, ponad 14 100 stanowią nowe, natomiast usunięto ponad 8 800 przestarzałych pakietów. W niniejszym wydaniu zaktualizowano 44 326 pakietów. Pełne wydanie trixie zajmuje 403 854 660 kB (403 GB), na które składa się 1 463 291 186 wierszy kodu.

Dziękujemy naszym tłumaczom, którzy przetłumaczyli wiele stron podręcznika systemowego (man) w wydaniu trixie na różne języki.

Projekt manpages-l10n zapewnił wiele ulepszonych i nowych tłumaczeń stron podręcznika systemowego. W porównaniu z wydaniem bookworm, dotyczy to szczególnie rumuńskich i polskich tłumaczeń.

Wszystkie architektury poza i386 używają teraz 64­‑bitowego ABI time_t, które obsługuje daty po roku 2038.

Twórcy Debiana poczynili znaczny postęp w osiągnięciu celu, jakim jest budowanie w pełni reprodukowalnych pakietów. Stan pakietów zainstalowanych w swoim systemie można sprawdzić korzystając z nowego pakietu debian-repro-status, natomiast odwiedzając stronę reproduce.debian.net można poznać ogólne statystyki Debiana dla wydania trixie i późniejszych.

Debian 13 trixie zawiera wiele zaktualizowanych pakietów oprogramowania (ponad 63% wszystkich pakietów z poprzedniego wydania), takich jak:

Dzięki szerokiemu spektrum pakietów oraz, tradycyjnie, wielości obsługiwanych architektur, Debian ponownie pozostaje wierny swojemu hasłu uniwersalnego systemu operacyjnego. Nadaje się do wielu zastosowań: od komputerów stacjonarnych do netbooków; od serwerów deweloperskich do systemów klastrowych; po serwery bazodanowe, sieciowe oraz magazyny danych. Jednocześnie, dodatkowe wysiłki mające na celu zapewnienie wysokiej jakości, takie jak automatyczne testy instalacji i aktualizacji wszystkich pakietów w archiwum Debiana zapewniają, że trixie spełnia duże oczekiwania użytkowników wobec stabilnego wydania Debiana.

Niniejsze wydanie po raz pierwszy oficjalnie obsługuje architekturę riscv64, pozwalając użytkownikom na uruchamianie Debiana na 64­‑bitowym sprzęcie RISC‑V, korzystając ze wszystkich zalet Debiana 13. W sumie, w wydaniu trixie, oficjalnie wspieranych jest siedem architektur:

Od trixie, i386 nie jest już obsługiwana jako zwykła architektura: brak jest oficjalnego jądra oraz instalatora Debiana dla systemów i386. Architektura i386 jest obecnie przeznaczona tylko do użycia na procesorach 64­‑bitowych (amd64). Użytkownicy korzystający z systemów i386 nie powinni dokonywać aktualizacji do wydania trixie. Zamiast tego, Debian zaleca ponowną instalację korzystając z architektury amd64 tam gdzie to możliwe lub zrezygnowanie z przestarzałego sprzętu.

trixie będzie ostatnim wydaniem przeznaczonym do architektury armel. Rozdział 5.1.3. Ostatnie wydanie architektury armel w uwagach do wydania zawiera więcej informacji na temat wsparcia ARM EABI.

Zespół ds. chmury publikuje wydanie trixie na wiele usług chmury obliczeniowej:

Obraz genericcloud powinien dać się uruchomić w każdym środowisku zwirtualizowanym, istnieje również obraz nocloud, przydatny do testowania procesu budowania.

Obrazy przeznaczone do chmury zapewniają możliwości automatyzacji za pomocą cloud-init i traktują priorytetowo szybki rozruch instancji dzięki specjalnie zoptymalizowanym pakietom jądra oraz odpowiedniej konfiguracji programu GRUB.

Chcesz wypróbować?

Aby wypróbować Debiana 13 trixie bez instalacji, można skorzystać z jednego z dostępnych obrazów typu live, które ładują i uruchamiają pełny system operacyjny w trybie tylko do odczytu, w pamięci komputera.

Obrazy typu live istnieją dla architektury amd64 i są dostępne na płyty DVD, pamięci USB oraz konfiguracje rozruchu z sieci. Użytkownik może wybrać spośród wielu środowisk graficznych: GNOME, Plazma KDE, Cinnamon, MATE, LXDE, LXQt lub Xfce. Debian live trixie posiada również standardowy obraz live, zatem można też wypróbować sam system bazowy bez interfejsu graficznego.

Jeśli nasz system operacyjny się spodoba, będzie go można zainstalować z obrazu live na dysk twardy swojego komputera. Obraz live zawiera niezależny instalator Calamares oraz standardowy Instalator Debiana. Więcej informacji jest dostępnych w uwagach do wydania oraz rozdziałach o obrazach instalacyjnych typu live na stronie internetowej Debiana. Na stronie Docker Hub dostępne są również wieloarchitekturowe obrazy kontenerowe Debiana trixie. Oprócz obrazów standardowych, istnieje też wariant odchudzony, pozwalający oszczędzić miejsce na dysku. Instalator Debiana oraz obrazy live Debiana można teraz uruchomić poprzez HTTP na obsługiwanym oprogramowaniu UEFI i U‑Boot.

Aby zainstalować Debiana 13 trixie bezpośrednio na swoim komputerze, można wybrać spośród wielu typów nośników instalacyjnych do pobrania, takich jak: dyski Blu­‑ray, DVD, CD, pamięci USB lub poprzez połączenie sieciowe. Więcej szczegółów w Przewodniku po Instalacji.

Instalacja Debiana jest teraz możliwa w 78 językach, z czego większość działa zarówno w trybie tekstowym jak i graficznym.

Obrazy instalacyjne można już pobrać bezpośrednio za pomocą bittorrenta (zalecany sposób), jigdo lub HTTP; zob. Debian na płytach CD, aby dowiedzieć się więcej. trixie będzie wkrótce dostępna również na fizycznych nośnikach DVD, CD‑ROM i Blu­‑ray u wielu dostawców.

Aktualizacja Debiana

Aktualizacje do Debiana 13 trixie z poprzedniego wydania, Debiana 12 bookworm, są w większości konfiguracji obsługiwane automatycznie przez narzędzie zarządzania pakietami APT.

Przed zaktualizowaniem systemu zalecamy wykonanie pełnej kopii zapasowej, a przynajmniej kopii tych danych i konfiguracji, których utrata byłaby dla nas bolesna. Narzędzia i proces aktualizacji są dość niezawodne, lecz problem sprzętowy w trakcie procedury może spowodować znaczne uszkodzenie systemu.

Najważniejszymi rzeczami, jakie należałoby skopiować, jest zawartość /etc, /var/lib/dpkg, /var/lib/apt/extended_states i wynik:

$ dpkg --get-selections '*' # (apostrofy są istotne)

Chętnie przyjmiemy od użytkowników wszelkie informacje związane z aktualizacją z wydania bookworm do trixie. Informacje można przekazywać dokonując zgłoszenia błędu w systemie śledzenia błędów Debiana, za pomocą pakietu upgrade-reports, dołączając swoje wyniki.

W Instalator Debiana włożono wiele pracy od poprzedniego oficjalnego wydania Debiana 12, osiągając ulepszoną obsługę sprzętu oraz kilka nowych przydatnych funkcji, takich jak:

Zaleca się usunięcie wpisów bookworm-backports z plików z listą źródeł APT przed aktualizacją; po jej dokonaniu można rozważyć dodanie trixie-backports.

Jeśli dana konfiguracja APT korzysta z priorytetów lub APT::Default-Release, prawdopodobnie wymaga dostosowania, w celu umożliwienia aktualizacji pakietów do nowego wydania stabilnego. Proszę rozważyć wyłączenie priorytetów APT.

W pewnych okolicznościach, w trakcie procesu aktualizacji lub działania trixie mogą wystąpić problemy.

Przykładowo, obsługę TLS w kliencie OpenLDAP libldap2 i serwerze slapd zapewnia teraz OpenSSL zamiast GnuTLS. Wiąże się to ze zmianą dostępnych opcji konfiguracyjnych oraz ich zachowania. Jeśli nie poda się certyfikatów urzędów certyfikacji TLS, teraz automatycznie będzie ładowany domyślny magazyn systemowy. Jeśli nie chce się korzystać z domyślnych ośrodków certyfikacji, konieczne jest ręczne skonfigurowanie zaufanych urzędów certyfikacji. Więcej informacji o konfiguracji klienta LDAP można znaleźć na stronach podręcznika systemowego ldap.conf(5).

Udokumentowaliśmy powyższy problem oraz inne możliwe usterki w rozdziale 5. Problemy, które należy mieć na uwadze, a dotyczące wydania trixie w uwagach do wydania. Zalecamy ich przeczytanie (dostępne również po polsku!) przed aktualizacją.

Jak zawsze, systemy Debian można bezboleśnie zaktualizować, bez wymuszonego przestoju, jednak zaleca się zapoznanie z uwagami do wydania oraz z przewodnikiem po instalacji w celu zapoznania się z ewentualnymi problemami oraz szczegółowymi instrukcjami instalacji i aktualizacji. Uwagi do wydania będę nadal uzupełniane i tłumaczone na dodatkowe języki w kolejnych tygodniach po wydaniu.

O Debianie

Debian jest wolnym systemem operacyjnym, przygotowywanym przez tysiące wolontariuszy z całego świata, którzy współpracują przez Internet. Silną stroną projektu Debian jest jego rzesza wolontariuszy, przywiązanie do Kontraktu Socjalnego Debiana oraz Wolnego Oprogramowania, a także dążenie do zapewnienia jak najlepszego systemu operacyjnego. Niniejsze nowe wydanie jest kolejnym krokiem na drodze do tego celu.

Informacje kontaktowe

Więcej informacji można znaleźć na stronach internetowych Debiana pod adresem https://www.debian.org/ lub wysyłając wiadomość na adres <press@debian.org>.