Uwaga! To tłumaczenie jest przestarzałe, prosimy przejść do oryginału.

Adaptacje (porty)

Wstęp

Większość z was wie zapewne, że Linux jest jedynie jądrem, a przez długi czas działał tylko na komputerach z procesorami Intela z rodziny x86 począwszy od i386 w górę.

Od dłuższego czasu ograniczenie to przestało istnieć. Jądro Linux zostało przeniesione na dużą i wciąż rosnącą liczbę architektur. Idąc tym tropem zaadoptowaliśmy do nich również Debiana. Działanie to, najkrócej rzecz ujmując, zaczyna się od żmudnej pracy (dopóki nie doprowadzimy libc i dynamicznego konsolidatora do stanu użyteczności), po której następuje względnie rutynowy, acz długi okres, kiedy to staramy się skompilować dla nowej architektury wszystkie pakiety.

Debian jest systemem operacyjnym (OS), a nie tylko jądrem (tak właściwie jest czymś więcej niż systemem operacyjnym, gdyż zawiera tysiące aplikacji). W związku z tym, podczas gdy większość adaptacji Debiana jest opartych na Linuksie, istnieją także adaptacje oparte na jądrach FreeBSD, NetBSD oraz Hurd.

Ta strona jest w trakcie rozwoju. Nie wszystkie z adaptacji mają własne strony, a znaczna część z istniejących znajduje się na innych serwerach. Wciąż pracujemy nad zebraniem informacji o wszystkich projektach, by móc je odzwierciedlić na stronach Debiana. Więcej adaptacji może być opisana na wiki.

Lista oficjalnych adaptacji


Adaptacja Architektura Opis Stan
amd64 64-bitowe PC (amd64) Po raz pierwszy oficjalnie wydana w wersji 4.0 Debiana. Adaptacja dla 64-bitowych procesorów x86. Celem jest wsparcie zarówno 32-bitowej, jak i 64-bitowej platformy tej architektury. Port ten obsługuje 64-bitowe procesory Opteron, Athlon i Sempron firmy AMD oraz procesory Intel 64 Intela: Pentium D oraz serie Xeon i Core. wydana
arm64 ARM 64-bit (AArch64) Wersja 8 architektury ARM zawierająca AArch64, nowy zestaw 64-bitowych instrukcji. Od wydania wersji Debian 8.0 adaptacja arm64 została dołączona do Debiana w celu wsparcia nowego zestawu instrukcji na procesorach takich jak Applied Micro X-Gene, AMD Seattle oraz Cavium ThunderX. wydana
armel EABI ARM Najstarsza obecnie adaptacja ARM Debiana wspierająca procesory ARM little-endian z zestawem instrukcji v4t. wydana
armhf ABI ARM ze sprzętowym FPU Wiele współczesnych płyt i urządzeń ARM 32-bit zawiera jednostkę zmiennoprzecinkową (FPU), ale adaptacja Debiana armel prawie jej nie wykorzystuje. Adaptacja armhf została zapoczątkowana by poprawić tą sytuację oraz wykorzystać inne funkcje nowoczesnych procesorów ARM. Adaptacja Debiana armhf wymaga co najmniej procesora ARMv7 z Thumb-2 oraz ze wsparciem operacji zmiennoprzecinkowych VFP3-D16. wydana
i386 32-bitowe PC (i386) Pierwsza z architektur, więc właściwie pierwowzór, a nie adaptacja. Pierwotne wersje Linuksa zostały stworzone dla procesorów Intel 386, stąd nazwa skrótowa. Debian działa na wszystkich procesorach IA-32 produkowanych przez Intela (włączając w to wszystkie procesory Pentium i ostatnio Core Duo w trybie 32-bitowym), AMD (K6, wszystkie Athlony i Athlony64 w trybie 32-bitowym), Cyrixa i innych producentów. wydana
mips MIPS (tryb big-endian) Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 3.0. Debian jest adaptowany dla architektury MIPS, używane przez komputery SGI (MSB pierwszy = big-endian). wydana
mipsel MIPS (tryb little-endian) Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 3.0. Debian jest adaptowany dla architektury MIPS, używane przez komputery Digital DECstation (LSB pierwszy = little-endian). wydana
mips64el MIPS (64-bit little-endian mode) Adaptacja little-endian używająca ABI N64, ISA MIPS64r1 oraz sprzętowego wsparcia operacji zmiennoprzecinkowych. Część oficjalnego wydania od wersji Debian 9. wydana
ppc64el POWER7+, POWER8 Pierwsze oficjalne wydanie wraz z Debian 8.0. Adaptacja ppc64 little-endian używająca nowego ABI Open Power ELFv2. wydana
s390x System z Pierwsze oficjalne wydanie wraz z Debian 7.0. 64-bitowa przestrzeń użytkownika dla mainframe'ów IBM System z. wydana

Lista innych adaptacji

Pod adresem https://cdimage.debian.org/cdimage/ports dostępne są nieoficjalne obrazy instalacyjne dla niektórych z poniższych adaptacji. Obrazy te są zarządzane przez odpowiedni Zespół Debiana ds. Adaptacji.

Adaptacja Architektura Opis Stan
alpha Alpha Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 2.1. Jedna ze starszych i całkiem stabilnych adaptacji. Nie spełniła kryteriów wejścia do wydania Debiana 6.0 squeeze, i w konsekwencji została usunięta z archiwum. zarzucona
arm OABI ARM Ta adaptacja działa na różnego rodzaju urządzeniach wbudowanych, jak routery lub urządzenia NAS. Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 2.2, i wspierana aż do Debiana 5.0 (włącznie), gdzie została zastąpiona adaptacją armel. zastąpiona przez armel
AVR32 32-bitowy Atmel RISC Adaptacja na 32 bitową architekturę RISC Atmela, AVR32. zarzucona
hppa HP PA-RISC Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 3.0 woody. To adaptacja dla architektury PA-RISC Hewletta-Packarda. Nie spełniła kryteriów wejścia do wydania Debiana 6.0 squeeze, i w konsekwencji została usunięta z archiwum. zarzucona
hurd-i386 32-bitowe PC (i386) GNU Hurd to nowy system operacyjny tworzony przez zespół GNU. Debian GNU/Hurd zamierza być (możliwe, że pierwszym) systemem operacyjnym GNU. Obecny projekt jest oparty o architekturę i386. prace w toku
ia64 Intel Itanium IA-64 Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 3.0. Adaptacja dla pierwszej 64 bitowej architektury Intela. Uwaga: nie należy jej mylić z ostatnimi rozszerzeniami 64-bitowymi dla procesorów Pentium 4 i Celeronów, zwanymi Intel 64. Dla tych procesorów sprawdź adaptację AMD64. wydana
kfreebsd-amd64 64-bitowe PC (amd64) Po raz pierwszy oficjalnie wydana w wersji 6.0 Debiana jako pokaz przedpremierowy i pierwsza adaptacja dla jądra innego niż Linux wydana przez Debiana. Jest to adaptacja systemu Debian GNU dla jądra FreeBSD. wydana
kfreebsd-i386 32-bitowe PC (i386) Po raz pierwszy oficjalnie wydana w wersji 6.0 Debiana jako pokaz przedpremierowy i pierwsza adaptacja dla jądra innego niż Linux wydana przez Debiana. Jest to adaptacja systemu Debian GNU dla jądra FreeBSD. Od wydania Debian 8.0 nie jest częścią oficjalnego wydania. prace w toku
m32 M32R Adaptacja dla 32-bitowych mikroprocesorów Renesas Technology. martwa
m68k Motorola 68k Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 2.0. Ta adaptacja nie spełniła kryteriów wejścia do wydania Debiana 4.0, dlatego nie została ona włączona do Etch ani późniejszych wydań i została przeniesiona do archiwum debian-ports. Adaptacja Debiana dla m68k działa na szerokiej gamie komputerów opartych o procesory z rodziny Motorola 68k — w szczególności stacjach roboczych Sun3 oraz komputerach osobistych Apple Macintosh, Atari i Amiga. prace w toku
netbsd-i386 32-bitowe PC (i386) To adaptacja całego sytemu operacyjnego Debian (włącznie z apt, dpkg i programami użytkowymi GNU) dla jądra NetBSD. Adaptacja ta została zarzucona zanim doczekała się wydania. martwa
netbsd-alpha Alpha To adaptacja całego sytemu operacyjnego Debian (włącznie z apt, dpkg i programami użytkowymi GNU) dla jądra NetBSD. Adaptacja ta została zarzucona zanim doczekała się wydania. martwa
or1k OpenRISC 1200 Adaptacja dla procesora OpenRISC 1200 rozwijanego jako procesor open source. martwa
powerpc Motorola/IBM PowerPC Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 2.2. Działa na wielu z modeli Apple Macintosh PowerMac oraz na komputerach o architekturach CHRP i PReP. Od wersji Debian 9 nie jest częścią oficjalnego wydania. zarzucona
powerpcspe PowerPC Signal Processing Engine Adaptacja na sprzęt "Signal Processing Engine" obecny na w energooszczędnych procesorach 32-bitowych FreeScale oraz IBM e500. prace w toku
riscv64 RISC-V (64-bit little endian) Adaptacja dla procesora RISC-V, wolnego/otwartego ISA, w szczególności w wersji 64-bit little-endian. prace w toku
s390 S/390 i zSeries Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 3.0. Adaptacja Debiana dla serwerów IBM S/390. Zastąpiona przez adaptację s390x wraz z Debian 8. zastąpiona przez s390x
sparc Sun SPARC Po raz pierwszy wydana oficjalnie w Debianie 2.1. Działa na komputerach z serii stacji roboczych Sun UltraSPARC i części ich następców z rodziny sun4. Od wydania Debian 8 Sparc nie jest już wydawaną architekturą ze względu na niewystarczające wsparcie deweloperów. Ma być wkrótce zastąpiona przez Sparc64. będzie zastąpiona przez sparc64
sparc64 SPARC 64-bit 64-bitowa adaptacja na procesory SPARC. prace w toku
sh4 SuperH Adaptacja na procesory Hitachi SuperH. Wspiera również otwartoźródłowy procesor J-Core. prace w toku
x32 64-bitowy PC z 32-bitowymi wskaźnikami X32 jest to ABI dla procesorów amd64/x86 używających 32-bitowych wskaźników. Ideą jest połączenie dużego zestawu rejestrów x86_64 z mniejszą pamięcią i cache footprint będącą wynikiem używania 32-bitowych wskaźników. prace w toku

Wiele z powyższych nazw komputerów i procesorów jest zarejestrowanymi znakami towarowymi ich wytwórców.